Foi un estudante incómodo para
o sistema. A súa falla de concentración e hiperactividade encasillárono coma un
rebelde e levárono a ser expulsado. Pero nese colexio das Vendas da Barreira
unha profe puxo a semente do que hoxe é Rubén Riós. Relativiza a frustración
que lle fixeron sentir tanto coma o éxito da etapa presente. Cree máis nos
obxectivos. Hoxe recoñece que lle resulta máis sinxelo chegar ao público por
ter unha marca no mercado, pero lembra o duro que foi. Non perdades esta entrevista
porque nos deixa exclusivas interesantes.
Pregunta.-
Contáchesme que fuches expulsado porque roubaches libros da biblioteca do
centro. Querías decorar a túa habitación. Aquel episodio unido a un sistema
educativo no que parecías non encaixar,non quitan para que consideres que a túa
infancia foi feliz. Esto débese,según contas, a toda esa xente que te
aloumiñaba cando acompañabas ao teu pai polas aldeas do Concello. Eles axudaron
a conformar esa infancia que tí valoras como feliz. Pero, ademáis houbo unha
profe que che marcou naquel momento e se cadra tivo que ver nese balance
positivo. Cóntanos un pouco cómo aconteceu porque ahí podería estar a semente
do que sería o Rubén Riós artista.
Resposta.-
Sí, os meus pais agasalláranme coa nova habitación i eu non atopei mellor
maneira de decorala que enchéndoa de libros... eu penso que o que quería era
chamar a atención, ser escoitado. O caso é que cando voltei ao Centro o 99,99% dos profes me decían o que tiña ou o que non tiña que facer, ou tamén o mal que
o fixera. Pero houbo unha excepción e foi unha mestra chamada Lidia a que fai
28 anos que non vexo pero que vou ver en breve. Ela fíxome unha pregunta que
non me fixeran nunca:
-¿qué che
gusta?
Eu non
entendía a pregunta pero ela insistiu
-pois o que
me gusta é non estar en clase, non levar broncas, non estudar.
Curiosamente
todas as miñas respostas levaban o non
-pois eu
creo que tes un comunicador dentro, porque das poucas veces que estudas e das a
lección no encerado demostras unha capacidade de captar a atención da xente e
unha capacidade de expresión que non vexo noutros alumnos.
Eu seguía
sen entender pero o caso é que me daba un papel nunha obra de teatro. Ela sabía
que era mal estudante e sólo me deu tres frases. Aquelo tocoume o orgullo. Eu
queria facer o protagonista. A obra chamábase O Esteviño. Estudeina de
arriba abaixo e nos ensaios iba corrixindo aos meus compañeiros cando se
equivocaban. O final,coa miña persistencia, acabei levando o papel
protagonista. E así foi coma me subín ao meu primeiro escenario formado por
mesas verdes de comedor, unidas unhas ás outras, cubertas por papel de estraza
marrón. Foi a primeira vez que me sentín escoitado e valorado. Lembro que ao
chegar a casa me dixo meu pai ,ao que lle chegaran os parabéns
-E logo que
fixeches hoxe no colexio que debiches facer algo ben.....
Moita xente
no centro veíame doutro xeito, xa non era aquel desastre.
Eses
aplausos eses "moi ben" déronme forzas, empodereime e propuxenme firmemente
ser actor. Recoñezo que daquela non o creía moito pero ao final levo vinte anos
e a miña productora,Claqueta Coqueta cumple quince para o ano que ven.
“Estou moi agradecido á miña familia porque,aínda que ao
primeiro non o entenderon, no momento que viron que era a miña vocación sempre
estiveron ahí.Quería adicarlles esta entrevista a eles e a todos os veciños do Riós”
Pregunta.-
Cómo interviu a familia na túa traxectoria.
Resposta.-
Estou moi agradecido porque,aínda que ao primeiro non o entenderon, no
momento que viron que era a miña vocación sempre estiveron ahí: a miña mai,
Pacita, facendo comidas para os artistas, o meu pai Hermógenes pegando carteis
con 40 graos de calor, o meu irmán Javier indo a buscar artistas co seu
coche,montando e desmontando sillas....Apoiáronme sempre e, si mo permites,
queríalle adicar esta entrevista á miña familia e ós veciños do Riós.
Pregunta.-Rubén
¿qué é para tí o éxito?
Resposta.-Non
creo na palabra éxito nin na palabra triunfo no sentido que se coñece; para una
mai o éxito pode ser comprar os libros do ano ao seu fillo,ou darlle de comer ese día, por
exemplo. Eu creo en cumplir obxectivos.
Pregunta.-¿Entón,cómo
valoras o cumplimento dos obxectivos que te propuxeches no seu momento?
Resposta.-
Pois estou cumplindo obxectivos,máis dos que houbese previsto na miña carreira.
E os que quedan por cumplir se temos saúde. Porque agora xa é unha cuestión de
saúde e sorte porque xa está o camiño andado; agora xa che empezan a ofrecer
proxectos, xa tes unha marca no mercado, un público que demanda os
teus contidos.
Pregunta.-
Pero ¿a resposta é sempre positiva?
Resposta.-
Eu recibín moito amor, pero cando destacas, cando cumples os teus obxectivos,
tamén aparece a envexa, o rechazo, pero minoritario. E a esas persoas lles estou
moi agradecido porque me axudan a valorar a quen de verdade me apoia. O Riós e
as súas aldeas danme apoio e cariño de xeito maioritario i eso dame moita
forza. Cada vez que escoito o nome de Riós, ou as súas aldeas, ou os seus
veciños síntome orgulloso. O facer os eventos no Riós é coma unha homenaxe a
eles. Cando remate a pandemia voltaremos a programar. Os datos son preocupantes
por exemplo en nacementos, en emprendementos,
Pregunta.-
Das críticas ¿sacas cousas en positivo?
Resposta.-
Ante todo sei que como persoas públicas non lle podemos gustar a todo o mundo.
E as críticas fanme valorar máis aínda a toda a xente que me apoia.
Eu valoro máis esas persoas que cando consiguen os
seus obxectivos na súa profesión, crean unha estructura para axudar aos demáis.
Nesa xente é na que me fun fixando eu ao longo dos anos, por exemplo Carmen
Avendaño ou o padre Ángel.
Pregunta.-
As veces vemos que se dí de un artista que é un "grande profesional".
¿Está a profesionalidade sobrevalorada?
Resposta.-
Eu creo que a profesionalidade é unha obriga. Non é algo que alabar nin a
profesionalidade nin o éxito profesional. Eu valoro máis esas persoas que, cando
consiguen os seus obxectivos na súa profesión, crean unha estructura para
axudar aos demáis. Nesa xente é na que me fun fixando eu ao longo dos anos, por
exemplo Carmen Avendaño, ou o padre Ángel. Eso é o que intento eu dende o
2012,ano no que tiven a sorte de dirixir a curta Vida e o documental Máis caVida.
Non son
mellor persoa por esto senon que me
aportan máis eles a min que eu a eles
Pregunta.-¿Cómo
foi esa experiencia coa discapacidade?
Resposta.-A
primeira sorpresa foi no tempo de rodaxe que eu planificara para tres meses e
foron,finalmente dous anos e medio. Fun,inocentemente a facer unha curta para
axudar a xente con discapacidade e a vida deume un bofetón enorme i empezoume a
dar leccións que o sistema educativo non me dera nos anos de estudante. Dinme
conta das contradiccións da nosa sociedade. Por exemplo esa búsqueda da diferencia
na nosa marca comercial, no noso vestir,etc. Pero cando a diferencia humana nos
aparece diante nos asustamos e non nos relacionamos correctamente con ela. Non
por maldade senon por falta de coñecemento. É preciso que os creadores, ademáis
de entreter coas nosas creacións tamén creemos conciencia sobre a diferencia en
todos os ambitos. Esa diferencia debe ser posta en valor. A sociedade debe
comprender esa diferencia coma algo positivo. Por exemplo as diferencias que
ten o rural,en relación ao ámbito urbano son ventaxas competitivas. E os
colectivos vulnerabeis teñen un potencial que precisa de un empoderamento
previo, por exemplo con postos de traballo axeitados. Dende o 2012 levo con esa
teima e aproveitando a miña fama conseguimos, xunto ao meu equipo, que moitos
máis chegaran á meta. Non son mellor persoa por esto senon que me aportan
máis eles a min que eu a eles. E,claro está, alégrame moito o éxito ao que
contribuimos.
O método “Máis ca Vida” emprega o audiovisual e a
creatividade coma ferramenta de inclusión social e laboral en colectivos
desfavorecidos coma mulleres víctimas da violencia de xénero, discapacidade,
muller rural, vellez...
Pregunta.-
Qué e o método de traballo "Máis ca vida"?
Resposta.- É
un método que emprega o audiovisual e a creatividade coma ferramenta de
inclusión social e laboral en colectivos desfavorecidos coma mulleres víctimas
da violencia de xénero, discapacidade, muller rural, vellez... O mellor aval
son todas esas persoas ás que axudamos.
Pregunta.- Penso
que Libro de Familia supuxo a túa proxección como actor. ¿Cómo valoras este
traballo?
Resposta.-
Libro de Familia foi un Máster. Unha serie que permaneceu durante dez anos en
prime time domingo tras domingo. Arredor de catrocentos capítulos; rematabamos unha
tempada, descansábamos vinte días e volta ela. Lembro firmar tres tempadas no
mesmo contrato. Eso non pasa hoxe. Foi trascendental a nivel profesional e mesmo
a nivel económico xa que outros proxectos que non tiñan retorno económico se
financiaban cos beneficios de Libro de Familia. Foi moi importante a nivel
persoal coñecer a Abelardo Gabriel. No primeiro ano do Festival axudoume
moitísimo na convocatoria de medios polo seu valor de producción xa que viña de
“Nada es para siempre” ou ”Al salir de clase”; era un actor coñecido a nivel
estatal. Aínda non se chamaba Festival das Artes Escénicas Aberlardo Gabriel.
Eso foi a partires do 3º ano, cando me traslada nun camerino que ten un cancro
que lle repite dez anos despois. Él pediume que o axudase a terminar de grabar "porque canto antes remate antes morro". Estivo até dous meses antes de
morrer rodando. Impresionante. E teño
que dicir que, grazas a él, que tiña moi boa relación con Carlos Sobera,
conseguimos que este viñera a Riós.
Pregunta.-Entendo
que Máis ca Vida foi un proxecto trascendental na túa traxectoria. Antes
estiveran Adeus Edrada, Coser e Cantar, os teus papeis en Pradolongo e Vilamor.
Máis recentemente Auga Seca. ¿Qué representou Auga seca?
Resposta.-
Foi o meu primeiro paso a unha plataforma dixital,neste caso HBO. Tamén teño un
pequeño papel nunha serie de Amazon Prime que se chama “Tres Caminos”
Pregunta.-E
a puntiño está de saír Vento Norte….
Resposta.-O 19 de abril temos a presentación privada para actores e
persoas que traballamos en Vento Norte. Aínda non temos data de estrea na TV
pero problemente entre o 19 e o fin de abril se estreará o primeiro dos dez
capítulos da serie. Fago dun personaxe co
que me identifico en certos momentos,chamado Apolonio, un anarquista curioso.
Son o único actor galego e mesmo español. Creo que esta serie vai significar un
antes e despois na miña carreira.
Pregunta.-
¿E qué outros proxectos están ahí?
Resposta.-Nesta
pandemia creei dous “proxectos de escoita”:Camiñantes do Noso e Arrieiros Somos
para agradecerlles a todas esas xentes do rural todo o que fixeron por nós. Eu
son o que son grazas a eles. Vin demasiadas preguntas sen resposta e demasiada
pena durante a primeira ola no Hermógenes e a Pacita.
De arrieiros comezamos en breve a gravar a
segunda tempada;a terceira xa está pechada.
Vou
deixarvos un par de exclusivas:a primeira é que estou escribindo un libro pero
aínda non podo adiantarvos nada.
A outra é
que imos externalizar a ruta do talento por distintas aldeas de Riós. A -ruta
será totalmente accesible.
De Latexos
do Rural retomaremos adicándolles os castiñeiros desta volta ao Hospital de
Verín e a Benedicta Sánchez. Tamén estou preparando a primeira longametraxe
coma director.
Pregunta.-
Aínda que tes exercido múltiples facetas coma director, actor,
productor, empresario…. En cál delas te sintes máis a gusto e pola que che
gustaría ser lembrado.
Resposta.-A
faceta interpretativa, dende o egoísmo, resulta moi proveitosa: pódome gañar a
vida, entreteño ó público facendo o que máis me gusta…. pero o que máis me
enche é poder dar ferramentas a colectivos vulnerabeis que teñen dificultades
para falar en público,interpretar,etc. Eso damo a dirección. Ver a unha persoa levantar un premio, despois dun esforzo
de autosuperación é moi gratificante. Non teño unha “varita mágica”. A
actividade creativa en xeral, e o teatro en particular, deberían ser
asignaturas obrigatorias. É preciso,máis alá de ser pintores ou actores,deshinibirse,gañar autoconfianza. Sobre
como me gustaría ser lembrado creo que coma un rapaz de aldea que aproveitou a
súa carreira para devolverlle ós seus vecinos parte do que eles lle deron
previamente.
Pregunta.-
Despois de rodar por tantos lugares ¿qué opinas do noso Concello coma escenario
cinematográfico?
Resposta.-É
difícil ser obxectivo porque me veñen os recordos de infancia, e porque eu
traballo con cheiros, con sensacións….. Pero podería dicir que non hai cousa
igual a pasear en outono por un souto alfombrado de follas que van crebando
baixo os teus pes. Eso non o atopei en ningures. Non che podo falar de
elementos concretos porque a cámara non é suficiente para captar esa esencia
que creo que distingue ao noso territorio.
Pregunta.- Cál é ese proxecto soñado, ideal,se cadra un tanto utópico que che pasa pola cabeza para un futuro?
Resposta.- O meu anhelo é que un proxecto dirixido por min, especialmente nos contidos, poda estar nunha plataforma dixital (Netflix,HBO, Movistar…) e teña impacto para formar a futuros profesionais, nos centros de ensino e as universidades; xenerar ferramentas a colectivos vulnerables.Premisa fundamental, insisto, sería que eu teña a dirección de contidos do programa. De feito xa estamos traballando nese senso, o outro día estiven na Universidad Autónoma de Madrid, a Universidade de Santiago nomeou un dos meus traballos coma “ferramenta socio-educativa”… Creo que do que fagamos hoxe dependerá o que imos ser o día de mañá e co impacto que poderiamos acadar nestas plataformas alcanzariamos o obxectivo.
Pregunta.- Por último non queriamos descuidar o plano persoal ¿Qué recordos tes da túa infancia?
Resposta.-
Tiven unha infancia feliz(rotundo). Débollo a xente de Riós, de Castrelo, de
Pedroso, da Veiga do Seixo,das Ventas e de tantas aldeas que, cando acompañaba
ó meu pai a comprar becerros ou a vender carne nas festas, sempre tiñan un
aloumiño, un consello, un sorriso. Por iso un día decidín que "Riós"
tiña que ir preto de "Rubén" e "Rubén" de "Riós".
É coma unha homenaxe ao que esas persoas me deron e me siguen dando.
